ภูมิ สาระผล เกิดเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498 ที่จังหวัดขอนแก่น เป็นบุตรของนายคำดี กับนางไสว สาระผล จบการศึกษาชั้นมัธยมจากโรงเรียนขอนแก่นวิทยายน ปริญญาตรีนิติศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยรามคำแหง ปริญญาโทรัฐประศาสนศาสตร์ และประกาศนียบัตรชั้นสูง สาขารัฐประศาสนศาสตร์ จากสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์[1]

ด้านชีวิตครอบครัว สมรสกับครูอรอนงค์ สาระผล (สกุลเดิม วงศ์ก่อ) อาจารย์ประจำวิทยาลัยเทคนิคขอนแก่น มีบุตรด้วยกัน 2 คน คือ นางสาวภณิดา สาระผล และนายภพพล สาระผล[2]